Het idee om de economie te stimuleren door energie-efficiënte renovatie van gebouwen bestaat al lang. Maar de crisis en de recente aankondigingen van de Europese Unie bieden een unieke kans om de economie van Brussel en België te stimuleren.
In Brussel zijn gebouwen – zowel residentieel als tertiair – en hun constructie de grootste uitstoters van broeikasgassen, ver voor mobiliteit, elektriciteitsproductie en industrie. Dit is een echte opportuniteit, want we weten dat het geld en de energie die bespaard worden door betere isolatie en het gebruik van minder vervuilende energiebronnen zich na verloop van tijd terugbetalen, veel meer dan de investering die nodig is om ze in te voeren. De ervaring leert ook dat dit tijdsverschil en het feit dat niet alle gebouweigenaren of huurders gemotiveerd zijn, investeringen moeilijk maken. Maar de huidige economische en gezondheidscrisis en de recente aankondigingen van de Europese Commissie veranderen dat allemaal. Laten we deze kans grijpen.
Een golf van renovatie
Tegen de achtergrond van de huidige gezondheidscrisis stelde de Europese Commissie in oktober voor om een “renovatiegolf” van gebouwen te starten die niet alleen efficiënter, maar ook esthetischer zijn. Het doel is om de komende 10 jaar 35 miljoen gebouwen aan de hoogste energienormen te laten voldoen. De steun van de EU zal komen uit een deel van de €672,5 miljard van haar enorme Covid-19 economische stimuleringsfonds. Andere middelen zouden kunnen komen uit de opbrengsten van de koolstofmarkt. Deze steun voor eigenaars van gebouwen is afhankelijk van het voldoen aan de voorgeschreven normen.
Het initiatief begint nu met het financierings- en wetgevingsproces. In 2022 zullen vijf “Bauhaus”-projecten worden gelanceerd in de EU-lidstaten via een participatief co-creatieproces, dat betrekking heeft op aspecten zoals natuurlijke bouwmaterialen, energie-efficiëntie, toekomstgerichte mobiliteit en digitale innovatie om gebouwen grondstofzuiniger te maken. Brussel is de hoofdstad van Europa en de thuisbasis van de instellingen die deze nieuwe Green Deal ontwerpen: laten we een van de eerste plaatsen zijn waar dit ambitieuze programma wordt uitgerold.
Gezondheidscrisis, bouwcrisis
De bouwsector in België zal naar verwachting met 10% krimpen in 2020. Intensieve renovatie van gebouwen biedt in het licht van de economische crisis onmiddellijke voordelen in termen van lokale werkgelegenheid. Het is ook een kans om energiearmoede te bestrijden en de voorwaarden te creëren voor een betere milieu-impact voor de bouwsector (omkeerbaarheid van gebouwen, lage koolstofimpact, productie van hernieuwbare energie) en een betere levenskwaliteit voor de bewoners (gezonde materialen, kwaliteit van lucht en licht, terrassen, gemeenschappelijke voorzieningen, gezelligheid, biodiversiteit, domotica, oplaadpunten voor elektrische mobiliteit, enz.)
Brussel heeft de afgelopen vijftien jaar al aanzienlijke vooruitgang geboekt op het gebied van duurzaam bouwen. Maar net als elders in Europa is er ook hier nog veel ruimte voor verbetering. Gemiddeld is 74% van de gebouwen in de EU niet energie-efficiënt. Het onafhankelijke Buildings Performance Institute Europe heeft berekend dat een investering van 1 miljoen euro in deze sector tot 19 nieuwe banen oplevert, voornamelijk in het MKB. En door renovaties op te voeren tot het niveau dat nodig is om energieverspilling met 80% te verminderen, kunnen nog eens 1,3 tot 1,4 miljoen directe lokale banen worden gecreëerd.
Het renovatiepercentage in de EU blijft steken op 1%, waarbij diepe energierenovatie goed is voor ongeveer 5%. Terwijl een standaard renovatie over het algemeen een energiebesparing van 20% tot 30% oplevert, kan een grondige renovatie het energieverbruik van een gebouw met meer dan 75% verminderen. Om de visie voor 2050 te bereiken, moet het renovatieniveau stijgen tot ongeveer 3%, terwijl diepe renovatie de norm moet worden.
Constructieve voorstellen
We zijn klaar om deze uitdaging aan te gaan. BECI’s City Climate Challenge 303030 heeft verschillende samenwerkingsprojecten opgestart om bijvoorbeeld boilers in flatgebouwen te renoveren en te vervangen. De bedrijven die lid zijn van 303030 zijn bereid om deel te nemen aan de versterking van de opleiding van het personeel, om hun expertise te mobiliseren om geschikte gebouwen te identificeren, om bij te dragen aan de ontwikkeling van projecten volgens de beste energienormen voor grondige renovaties, om ‘nul-energie’ wijken te ontwerpen, om de verzamelde gegevens te delen, fysieke en digitale oplossingen combineren, de kloof overbruggen tussen kunstenaars, stedenbouwkundigen en architecten om ervoor te zorgen dat deze renovatiegolf ook een verfraaiingsinitiatief is, design en duurzaamheid combineren, en de uitvoering overwegen van een ambitieus plan voor de herontwikkeling van bestaande woningen, een essentiële schakel in de visie voor 2050.
We zijn ook bereid om de regionale en federale overheden te steunen om van de renovatie van gebouwen een centraal onderdeel van hun herstelstrategie te maken, ook in het herstel- en veerkrachtplan dat België bij de Commissie moet indienen om toegang te krijgen tot de specifieke fondsen. We bevelen aan dat openbare gebouwen (administraties, ziekenhuizen, scholen, enz.) het goede voorbeeld geven. De Confédération Construction heeft een aantal constructieve voorstellen gedaan voor de herstelplannen van de federale en regionale overheden. Ze dringt er ook op aan dat de drie gewesten en de federale regering snel tot een akkoord komen over een ambitieuze Belgische bijdrage aan het “herstel- en veerkrachtplan” dat op Europees niveau werd gelanceerd. Interventie van regionale en federale overheden, in de vorm van subsidies of belastingverminderingen om renovatie te stimuleren en de keuze tussen afbraak, heropbouw en renovatie te beïnvloeden, is dringend nodig.
Laten we van Brussel de Europese hoofdstad van energie-efficiënte gebouwrenovatie maken!
Oorspronkelijk gepubliceerd in de krant L’Echo
Auteurs: Stephen Boucher [Dreamocracy], Wim Geuens [VINCI Facilities], David Roulin [Art & Build], Jean-Christophe Vanderhaegen [Confédération Construction Bruxelles Capitale], Olivier Willocx [BECI].
